Kıdem tazminatı almak için hangi şartlar gereklidir?

Kıdem tazminatı, işçilerin çalıştıkları süre boyunca elde ettikleri haklarının bir parçası olarak, işten ayrıldıklarında alabilecekleri bir tazminat türüdür. Türkiye'deki iş hukuku çerçevesinde kıdem tazminatına hak kazanabilmek için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu makalede, kıdem tazminatı almak için gerekli olan şartlar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Kıdem tazminatı alabilmek için öncelikle iş sözleşmesinin sona ermiş olması gerekmektedir. İş sözleşmesinin sona erme şekli, kıdem tazminatına hak kazanma açısından önemlidir. İş sözleşmesinin aşağıdaki yollarla sona ermesi durumunda kıdem tazminatı talep edilebilir:

• İşveren tarafından haksız fesih
• İşçi tarafından geçerli sebeplerle fesih
• Emeklilik nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesi
• İşçinin vefatı

Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde en az bir yıl çalışmış olması durumunda talep edilebilir. Bu süre, işçinin aynı işverende çalıştığı süreyi ifade eder. İşçi, farklı işverenlerde çalışmış olsa bile, aynı iş kolunda veya benzer bir işte çalışmışsa, bu süreler birleştirilebilir.

İş sözleşmesinin feshinin, Türk İş Kanunu'na uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. İşçinin işten ayrılması, çalıştığı süredeki haklarının korunması açısından önemlidir. İşçi, haklı bir sebep olmadan işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Haklı sebepler arasında;

• İşverenin işçiye karşı kötü muamelede bulunması
• İşin niteliğinin değişmesi
• Çalışma koşullarının ağırlaşması

Eğer işyeri kapatılır veya devredilirse, işçilerin kıdem tazminatı alma hakları devam etmektedir. Bu durumda, işveren değişse bile, işçinin kıdem tazminatı talep etme hakkı saklıdır.

Kıdem tazminatı, yalnızca 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi olan işçiler için geçerlidir. Dolayısıyla, kamu sektöründe çalışanlar, memurlar ve bazı özel durumlarda çalışanlar bu haktan yararlanamayabilir.

Kıdem tazminatı hesaplaması, işçinin son brüt maaşı ile çalıştığı yıl sayısının çarpılmasıyla yapılır. 2023 yılı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı, her yıl belirli oranlarda güncellenmektedir. İşçilerin kıdem tazminatını alabilmeleri için ilgili belgeleri, örneğin çalıştıkları süreyi ve maaşlarını gösterir belgeleri de sunmaları gerekmektedir.

Sonuç olarak, kıdem tazminatı almak için iş sözleşmesinin feshinin, çalışma süresinin, iş hukuku kurallarına uygun olmasının ve işçinin 4857 sayılı Kanun kapsamında yer almasının yanı sıra, işyerinin kapanması veya devri gibi özel durumların da dikkate alınması gerekmektedir. Bu şartların sağlanması halinde işçiler, kıdem tazminatını talep edebilirler.