Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde belirli bir süre çalıştıktan sonra iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işveren tarafından ödenen bir tazminattır. İşçinin kıdemine ve son brüt ücretine dayanarak hesaplanır. İş Kanunu'na göre, en az 1 yıl çalışmış olan işçiler belirli koşullar altında (işveren tarafından fesih, emeklilik, askerlik vb.) kıdem tazminatına hak kazanır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Formülü
Kıdem tazminatı hesaplaması için temel formül şu şekildedir:
Kıdem Tazminatı = Brüt Ücret × Çalışılan Yıl Sayısı × 30 Gün
Bu formülde: - Brüt Ücret: İşçinin son aldığı brüt aylık ücrettir (düzenli ödenen maaş, primler, ikramiyeler gibi unsurları içerebilir).
- Çalışılan Yıl Sayısı: İşçinin aynı işveren altında çalıştığı tam yıl sayısıdır; 1 yıldan az süreler için oranlama yapılır (örneğin, 6 ay 0,5 yıl olarak hesaplanır).
- 30 Gün: Yasal olarak belirlenmiş gün sayısıdır, her çalışılan yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında tazminat ödenir.
Örnek Hesaplama: Bir işçi 5 yıl çalışmış ve son brüt ücreti 5.000 TL ise:
Kıdem Tazminatı = 5.000 TL × 5 × 30 gün = 750.000 TL (brüt) olarak hesaplanır. Ancak, bu tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılabilir; yasal istisnalar mevcuttur.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Adımları
Kıdem tazminatını doğru hesaplamak için şu adımları izleyin: - Brüt ücreti belirleyin: Son aldığınız brüt maaş, düzenli ek ödemeler ve sabit primleri içerir.
- Çalışma süresini hesaplayın: İşe başlama ve bitiş tarihleri arasındaki tam yıl ve ay sayısını bulun; aylar yıla çevrilir (örneğin, 3 yıl 4 ay = 3,33 yıl).
- Formülü uygulayın: Brüt ücreti çalışılan yıl sayısı ve 30 gün ile çarpın.
- Vergi kesintilerini kontrol edin: 2023 itibarıyla, brüt tazminat tutarı belirli limitlerin altında ise vergi muafiyeti uygulanabilir; aksi halde gelir vergisi (%15-40) ve damga vergisi (%0,759) kesilir.
Önemli Noktalar ve Uyarılar
Kıdem tazminatı hesaplamasında dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: - Kıdem tazminatına hak kazanmak için işçinin en az 1 yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin İş Kanunu'ndaki geçerli nedenlerle (işveren feshi, emeklilik, askerlik, kadın işçilerin evlilik vb.) sona ermesi gerekir.
- Brüt ücrete, düzenli olarak ödenen yardımlar (yol, yemek vb.) dahil edilir, ancak sosyal yardımlar genellikle dahil değildir.
- Çalışma süresi hesaplanırken, yıllık ücretli izin ve hastalık izinleri de çalışılmış sayılır.
- Tazminat tutarı, asgari ücrete endeksli olarak TÜFE artışlarından etkilenebilir; güncel yasal düzenlemeleri kontrol etmek önemlidir.
- Hesaplamalarda hata yapmamak için bir iş avukatına veya resmi kaynaklara (örneğin, Çalışma Bakanlığı) başvurmanız önerilir.
|
