Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır konusu çeşitli sebeplerle işlerinden ayrılmış olan kişilerin merak ettiği bir konudur. Kıdem tazminatı işçinin çalışma süresince verdiği emeğin karşılığını, işten kendi isteği dışında ayrılması durumunda almaya hak kazandığı bir tazminattır. Bu tazminat yasal yollarla güven altına alınmıştır. İşçinin kendi isteği ile ayrılması halinde böyle bir tazminat hakkı bulunmamaktadır.
İşçinin bu tazminatı kazanması işverenin haklı bir sebebe dayanmadan ya da işçinin haklı bir sebebe dayanarak işi bırakması halinde hesaplanır. Bunların dışında işçinin askere gitmesi, emekli olması, emeklilik şartlarını tamamlayıp yaşını evde çalışmadan beklemek istemesi, evlilik halinde bir yıl içerisinde işten ayrılması ile işçinin ölümü durumunda kıdem tazminatı hesaplanıp ödemesi yapılacaktır.
Kıdem tazminatı hangi şartlarda ödenir?
- İşçinin işe başlama anından itibaren, iş sözleşmesinin süresi boyunca her tam yılda işveren tarafından 30 günlük tutar kıdem tazminatı olarak ödenir.
- Bir yıldan kalan süreler için aynı oranda ödeme yapılır.
- İşçinin tazminatı hizmet akdinin devamlı olarak ya da aralarla yeniden yapılmış olmasına bakılmadan, aynı işverenin bir ya da birden fazla işyerinde çalıştığı süreler dikkate alınır.
- İşyeri devir veya nakledilse bile kıdem tazminatı tüm işyerlerini kapsayacak şekilde hesaplanır.
- Aynı çalışma süreleri için birden fazla tazminat ödenmez.
- Tazminatın hesabı son alınan ücret üzerinden yapılır.
- Götürü, yüzdelik veya parça başı çalışan işçilerin, son bir yılda aldıkları ücret çalışılan günlere bölünerek alacakları tazminat hesaplanır.
- Son çalışılan yılda işçinin ücretine zam yapılması durumunda, işçinin işi bıraktığı tarih ile maaş zammının yapıldığı tarih arasındaki ücretin, çalıştığı günlere bölünmesiyle alacağı tazminat hesaplanır.
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanmaktadır?
İşten ayrıldığında kıdem tazminatı almaya hak kazanmış olan işçiye, çalıştığı her tam yılın brüt ücretinin otuz günlük miktarı ödenir. Yani işçi çalıştığı her yıl için, bir brüt maaş tazminat hak eder. Bunun tutarı son olarak aldığı giydirilmiş brüt ücrettir. Bunlar son aldığı çıplak maaş, ücret olarak verilen daimî ödemeler, toplu iş sözleşmesindeki zam farkları ve yemek, yol ücreti gibi sosyal yardımların toplamıdır. Yan ödemelerin süreklilik arz etmesi kıdem tazminatına konu olmasına sebep olur. Tam yıl dışında kalan günlerde, günlük ücretten kıdem tazminatı miktarı hesaplanır. Hesaplanan tutardan %0,759 (Binde 7,59) damga vergisi dışında herhangi bir kesinti yapılamaz. Kıdem tazminatı hesaplanmasında hesaplanan maaşa uygulanan tavan tutar bulunmaktadır. Bu miktarlar her yıl için yeniden belirlenir. İşçinin aldığı maaş tutarı bu oranların üzerinde kalsa bile, tazminat hesabı bu tutara göre yapılır.
Örnek kıdem tazminatı hesaplaması
Kıdem tazminatı almaya hak kazanmış olan işçinin 4 yıl 3 ay 3 gün çalışma süresi bulunmaktadır. Bu işçinin kıdem tazminatı hesaplaması aşağıdaki gibi olacaktır.
İşçinin aylık brüt maaşı= 850 TL.
Günlük ücreti: 850: 30 = 28,33 TL.
İşçi yılda iki defa brüt maaşı kadar ikramiye almaktadır: 850 x 2= 1700 TL.
İkramiyenin günlük tutarı: 1700: 365= 4,65 TL.
Yan ödemelerle giydirilmiş ücret: 28,33 + 4,65= 32,98 TL.
4 yıl için:32,98 x 30 gün x 4 yıl= 3.957,60 TL.
3 ay için:32,98 x 30 gün x 3/12 ay= 247,35 TL.
3 gün için: 32,98 x 30 gün x 3/365= 8,13 TL.
TOPLAM ALINACAK KIDEM TAZMİNATI= 4.213,08 TL.
İşçinin alacağı 4.213,08 TL kıdem tazminatından sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesilecektir. Başka herhangi bir kesinti yapılamayacaktır.
