Kıdem Tazminatı Nedir
Kıdem tazminatı nedir, kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işçinin yıpranması karşılığında ve geleceğinin güvence altına alınması için işverenin iş kanunu kapsamında ödemiş olduğu bir tazminattır. İşçinin kendi isteği dahilinde işten ayrılması halinde, kıdem tazminatı hakkı olmaz. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, en az bir yıl süreyle işverene bağlı olan işyerinde çalışmasının olması ve iş ilişkisinin kanunda öngörülen şekillerde sona ermesi gerekir.
Kıdem tazminatının hesaplaması, işçinin işten ayrıldığı dönemde almış olduğu 30 günlük brüt ücret üzerinden yapılır. İşçinin ölmesi halinde, yasal mirasçıları kıdem tazminatını almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı iş kanununda belirtilen şartlar dahilinde hesaplanarak, işçiye ödenmelidir.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aranan koşullar nelerdir?- İşveren işçiyi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık sebebiyle işten çıkarmamış olmalıdır.
- İşçinin işverene bağlı işyerlerinde en az 1 yıl süreyle çalışmış olması gerekir.
- İşçinin askerlik görevini yapmak için işyerinden ayrılması halinde, kıdem tazminatı ödenir.
- İşçinin emekli olmasını sağlayacak süreyi ve prim gününü doldurması ya da emeklilik koşullarının sağlanması halinde ödenir.
- İşçinin çalışıyorken ölümü nedeniyle iş akdinin feshedilmesi durumunda, yasal mirasçılar kıdem tazminatını almaya hak kazanır.
- Kadın işçiler evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılırsa, kıdem tazminatına hak kazanır.
- İşçi işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işten ayrılmışsa, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Kıdem tazminatının hesaplanması nasıl olur?- İşçi belli bir zamana bağlı ücret alıyorsa: İşçinin hak etmiş olduğu kıdem tazminatı, son aldığı 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. İşçinin çalışma süresine bakılarak, çalıştığı yıl sayısı ve son almış olduğu brüt ücret çarpılarak, kıdem tazminatı hesaplanır. Çalışma süresinden yıl dışında kalan aylar güne çevrilerek, yıllık alınan brüt ücret 365'e bölünür ve günlük ücret belirlenir. Bu ücret kalan günlerle çarpılır ve yıl üzerinden bulunan rakamla toplanarak, işçinin alacağı kıdem tazminatı belirlenir.
- İşçi götürü ya da parça başı ücret alıyorsa: bu çalışma şeklinde işçinin son bir yılda almış olduğu tüm ücretler toplanarak, yıllık brüt ücreti bulunur. Daha sonra bu yıl içinde çalışmış olduğu günler toplanır. Yıl içinde aldığı ücretler, çalıştığı gün sayısına bölünerek günlük ücret belirlenir.
Kıdem tazminatı hesabında brüt ücret nasıl belirlenir?
İşçi aylık olarak aldığı ücretin dışında ek ödemeler alıyorsa, bunlarda kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. Ancak bunun bazı şartları bulunmaktadır. Bu şartlar ek ödemelerin kanundan ya da iş sözleşmesinden kaynaklanması, sürekli olarak ödenmesi ve bu ödemelerin parayla yapılması gerekir. İşçiye bu şekilde yapılacak ek ödemeler arasında sürekli ödenen ikramiyeler, yemek yardımları, sosyal yardım amacıyla yapılan ödemeler, primler ve kasa tazminatları bulunmaktadır. İşçiye verilen ek ödemelerin yıllık toplamı bulunarak, bu rakam 365 güne bölünür ve 30 ile çarpılır. Bulunan rakam işçinin son aldığı brüt ücrete ilave edilir.
Kıdem tazminatının koşulları nelerdir?- İşçiler bir işyerinde kıdem tazminatına hak kazanacak kadar çalışmış olmasına rağmen, kendi istekleriyle ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanamazlar. Ancak daha sonra yeniden aynı işyerinde çalışmaya başlar ve 1 yıl dolmadan işveren tarafından işten çıkarılırlarsa, tazminatı hak ederler. Fakat sadece son çalışması dikkate alınarak, hesaplama yapılır. Önceden çalışmış olduğu süreler kıdem tazminatında dikkate alınamaz. İş kanununda hak edilmeyen kıdem tazminatının, işveren rızasıyla bile ödenmesi yasal değildir.
- Kıdem tazminatı her yıl belirlenen üst sınır dahilinde ödenir.
- İşçilerin tazminat alabilmeleri için, iş kanununa göre çalışması gerekir. Bunun dışında çalışan kişilerin tazminat hakkı bulunmamaktadır.
- İşverenin tek taraflı olarak iş şartlarını değiştirmesi halinde, çalışmak istemeyen işçinin 6 iş gününde iş akdini feshetme hakkı vardır. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
- Kıdem tazminatı sadece damga vergisine tabidir. İçinden her ne olursa olsun, başka kesintiler yapılamaz.
- İşçinin grev yapması halinde, bu süreler tazminat hesabında dikkate alınmaz.
- Mevsimlik çalışan işçiler, düzenli olarak her yıl işe çağırıldığı takdirde, tazminatları devam eder. Eğer bir yıl işe çağırılmamaları durumunda, önceki çalışmalarının tazminatı ödenmelidir.
- İşçi çalışma sürelerinin eksik bildirimi yapıldığını tespit eder ve iş akdini sona erdirirse, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
21.01.2024 21:05:55
Kıdem Tazminatı Nedir ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|